^{PHAN RÍ CỬA - 36 NĂM ... NHÌN LẠI}

                     ^{( Trích hồi ký của cố Nt6 Nguyễn văn Tịnh)}

^{..................................................}

^{7giờ tối ngày 02/04/75.
Những chiếc GMC và xe bus của trường chở vợ con của quân nhân cơ hữu ngày hôm qua, tối nay đã quay trở lại Sông Pha đón tụi mình. Có lẽ chúng sẽ trở lại nhanh hơn, nhưng vào đến Phan Rang, chúng đã bị bọn loạn quân giữ lại khá lâu. Chưa tới Phan Rang mà nghe tin Phan Rang đã rơi vào tình trạng hỗn loạn, chính quyền tỉnh đã bỏ trốn để lại 1 Phan Rang cướp bóc, giết người cướp của....
Bọn mình lên xe và dự trù sẽ chạy suốt đêm để sáng hôm sau có thể đã ở Phan Rang. Xe chật như nêm, không có chỗ ngồi đã đành, thậm chí 1 chỗ để chân cho vững cũng không có. Nhưng vẫn còn hơn là đi bộ, đứa nào cũng hể hả nói với nhau như thế.
Đêm miền thấp trời trong và cao không giống những đêm sương mù băng gía ở Đà Lạt. Đứa nào cũng thấy mình như mất mát một cái gì.
Trên lộ trình di tản, vẫn chưa thấy yên tâm. Tương lai vẫn còn nhiều gian nan, để vượt quãng đường dài vài trăm cây số về Sài Gòn. Nhìn đứa nào cũng thấy vẻ mặt đầy tư lự, ai biết được tương lai sẽ dành cho mình cái gì may mắn hay những bất trắc.}

^{Ngày 03/04/75.
Buổi sáng Phan Rang thành phố lác đác vài tiếng súng nổ, cửa phố xá đã đóng kín, dân chúng ít ra đường, chỉ thấy 1 bọn ăn mặc đủ loại cầm súng đi nghênh ngang ngoài đường, và thỉnh thoảng bắn loạn xạ lên trời.
Con phố chính Thống Nhất ngày nào tấp nập rộn rịp, bây giờ vắng như nghĩa địa. Em gái Duy Tân, Trương Vĩnh Ký ngày nào năm xưa áo dài trắng với tóc xoã dễ thương giờ cũng vắng bóng, có lẽ cặp vở và những ước mơ mộng mị giờ cũng đành gác nơi góc tủ. Còn mình thì ủ rũ khóc thương cho thời li loạn.
Phan Rang lộn xộn nên ông God Father của trường quyết định sẽ dùng đường bộ để vào Sài Gòn qua Phan Thiết. Xe ít người đông ( vì sợ vợ con của quân nhân cơ hữu cũng đang đợi ở đấy ), nên phải đi làm 2 toán, 1 đi bộ, 1 đi xe và sẽ thay nhau mỗi chặng 50km.
Trời nắng gắt nên mệt vô cùng. Cứ chuyển như thế đến 9giờ tối thì tới Vĩnh Hảo. Ngủ đêm ở đây.
Vấn đề ăn uống cũng là vấn đề nan giải nhất. Thiếu thốn quá sức, mình và Thuận may mắn còn vài gói gạo xấy nên giải quyết nhanh. Cơm với thịt gà ngon quá!
Và ngủ ngay ngoài vệ đường.}

^{Ngày 04/04/75.
Tiếp tục lộ trình. Xe chở bọn mình tới Lương Sơn, 1 xã trù phú nằm dọc quốc lộ.
Các SV Võ Bị di tản trước 1 ngày bây giờ nghe tin đang kẹt ở Phan Thiết vì đám loạn quân từ miền Trung vào đang phá phách, và chặn đường vào Sài Gòn của SV Võ Bị. Hình như 2 bên có đụng đột và nghe đâu 1 vài SV Võ Bị đã tử nạn.
Thế là bọn mình bắt buộc ở lại Lương Sơn. Vào nhờ nhà dân, mỗi nhà vài ba mạng. Ở dây tình hình đang yên ổn, dân chúng vẫn sinh hoạt bình thường. Chỉ thấy trên quốc lộ từng đòan người di tản đi ồ ạt, xe nào xe nấy đầy nóc người. Người xếp hàng đoàn trên mui xe....
Đêm Lương Sơn buốn kinh khủng. Vắng và âm u. Giấc ngủ cũng không an tâm vì sợ bị tấn công bất ngờ.
Ở Lương Sơn 3 ngày. Phải ghi lại đây niềm tri ân sâu xa vì những giúp đỡ của dân chúng, họ giúp rất nhiều  và bảo: " chưa có thứ lính gì đàng hoàng như mấy cậu", Hẳn đi chứ, SV CTCT mà!}

^{Ngày 07/04/75.
Đường Phan Thiết vẫn chưa được khai thông và đám loạn quân vẫn hoành hành tại xã. Chỉ huy trưởng ra lệnh quay về Phan Rí để đi ghe vào Vũng Tàu.
Từ giã Lương Sơn vào chiều ngày 07/04, đến 5 giờ chiều thì lên ghe. Mỗi chiếc ghe chứa gần 200 mạng. An toàn không chắc được bảo đảm, nhưng biết thế nào hơn.
Lênh đênh trên biển gần 2 ngày, mệt nhọc quá sức. Ói mửa đến phờ phạc cả người. Đến Bến Đá, lúc ghe lên Vũng Tàu mỗi đứa đã thành 1 nghợm, dơ dáy và hốc hác.     
Không đứa nào dấu được sự vui mừng khi ghe cặp bến Bến Đá. Tính từ ngày bỏ Đà Lạt, đã 9 ngày đi trong vùng đất mà tính mạng mình lúc nào cũng bị đe doạ. Bây giờ vào vùng đất sống. Tuy bơ phờ nhưng ai cũng mỉm cười sung sướng. Đến Bến Đá đông đặc người là người, nào là làn sóng người tị nạn, rồi đám đông thân nhân  đi tìm người thân di tản. Tiếng máy phóng thân gọi ơi ới...
Bọn mình rời ghe chân bước hầu như không vững. Hai ngày trên ghe, bị sóng biển nhồi đến ói cả mật xanh mật vàng. Nên khi ban cứu trợ phát cho mỗi tên 1 ổ bánh mì, vừa cắn được mấy miếng đã bị ói ra, miệng đắng và ăn không nổi.
Cũng may đây là 1 giáo xứ có tổ chức, và họ đã nấu sẵn cháo đậu xanh cho những người không ăn được. Bọn mình được mời vào nhà ông chủ tịch hội đồng Giáo xứ, tại đây có cháo. Ăn xong người mới tỉnh ra được 1 chút... Rồi cả bọn ngồi nhắc nhau những kỷ niệm vui, buồn, sợ hãi của cuộc di tản. Kiểm điểm thấy mất 2 SVSQ. 1 chết tại trạm Hình vì bọn cướp có súng lúc lên xe, 1 chết gần Phan Thiết. Riêng toán trinh sát gồm 60 người khoá 4 bây giờ lạc tận Bình Tuy. Nghe nói là sẽ có trực thăng tới đón vào SG. Ai cũng lo cho số phận toán này vì nghe tin cùng đi với Võ Bị, mà Võ Bị chết vì bị pháo tại Bình Tuy gần cả trăm SV.
Nghỉ tạm tại Bến Đá gần 5 giờ chiều, thì có xe đưa về phi trường Vũng Tàu ( PTcũ ). Sau khi ăn uống, anh em được phép xuất phố...
Phố xá Vũng Tàu cũng thưa thớt vì giờ giới nghiêm được ấn định quá sớm. Từng đám SV với khăn quàng cổ màu thiên thanh đã làm ngạc nhiên dân chúng. Ai cũng đổ ra đường để xem mặc và hỏi thăm. Khi biết là SV CTCT Đà Lạt, ai cũng có vẻ vui mừng, bởi vì có người tưởng là cả bọn đã bị mất xác trong rừng khi di tản rồi.
Mình, Tuấn, Thuận vào quán cafê Hồng, cô chủ là bạn của Tuấn nên tiếp đãi bọn mình nồng hậu. Tách café filt thật ngon sau những ngày âu lo và thiếu thốn. Điếu capstan hương vị gây gây nồng cho mình 1 cảm giác khoan khoái. Cuối cùng cô bé chủ quán đã không lấy tiền, lý do: đãi SV Đà Lạt.  Cám ơn cô bé, rồi cả bọn kéo nhau về nơi tạm trú.}

^{.......................................... HỒI KÝ: SVSQ Khóa 6. >>}